Wilde bijen

In Nederland leven zo’n 360 soorten bijen, de honingbij wordt hierin niet meegeteld omdat deze door imkers wordt gehouden en niet of nauwelijks in het wild voorkomt. Wilde bijen zien er zeer verschillend uit en hebben ook elk een zeer verschillende levenswijze.

Driekwart van de bijen nestelen in de grond, de resterende bijen leggen hun eitjes in holle stengels of in oude kevergaten in hout. Het gros van de bijen leeft solitair, dat wil zeggen niet met een groep bij elkaar zoals de honingbij. Slechts enkele soorten leven wel bij elkaar zoals de hommelsoorten.

Sommige soorten verzamelen hun stuifmeel van diverse planten, maar er zijn ook specialisten die maar op één plantenfamilie of zelfs op één soort plant hun stuifmeel halen. Deze specialisten zijn vooral van belang van de plant (waardplant) waar ze op vliegen omdat de plant verzekerd is dat ze wordt bevrucht, mits de bij in de buurt aanwezig is. Hiervoor is niet alleen de aanwezigheid van de plant een voorwaarde, maar ook nestelgelegenheid voor de bij. In een versteende omgeving met een versteende tuin kan je een prachtige waardplant zetten, maar je zal er geen bezoekers krijgen.

Voor de biodiversiteit is het vooral van groot belang dat er voldoende wilde bijen (maar ook vliegen, zweefvliegen, vlinders en kevers) zijn, omdat deze specialisten in de natuur juist die specifieke bloemen weten te vinden waar ze van afhankelijk zijn, ook al staan ze ver uit het zicht van elkaar. Zouden er geen bijen meer zijn dan kan een fruitteler desnoods nog met de hand zijn fruit gaan bestuiven (net als in China al op enkele plaatsen gebeurt), echter zal er geen enkel mens met een kwastje stuifmeel van bijvoorbeeld een sleutelbloem, de natuur ingaan op zoek naar een andere sleutelbloem om deze te gaan bestuiven. De bloemen zullen gaan verdwijnen, slechts enkele algemene soorten zullen blijven bestaan.

De meeste bijen maken zelf hun nest, maar er zijn ook Koekoeksbijen waarvan de vrouwtjes zelf geen nest bouwen, maar hun eitjes in het nest van andere bijen leggen. Als dit gelukt is kan het larfje ook gebruik maken van de voedselvoorraad die al aanwezig is. De koekoeksbij hoeft dus ook niet op zoek te gaan voor voedsel voor zijn kroost. De meeste koekoeksbijen zijn zeer schaars behaard, dat hoeft ook niet want er hoeft geen stuifmeel op te blijven zitten!, ze zien er vaak als wesp-achtige uit.

Voorbeelden van enkele solitaire bijen: